วิธีการดูแลตัวเองหลังคลอดบุตร

การดูแลตนเองหลังคลอดบุตรถือเป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งสำหรับคุณแม่ทุกท่าน โดยเฉพาะคุณแม่มือใหม่ที่ยังไม่มีประสบการณ์ในการดูแลตนเองหลังคลอดบุตร

เนื่องจากคุณแม่เพิ่งคลอดจะเกิดความเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจ ซึ่งหากมีวิธีรับมืออย่างถูกต้องนอกจากจะดีต่อสุขภาพกายแล้วยังดีต่อสุขภาพใจคุณแม่อีกด้วย

7 วิธีดูแลตัวเองหลังคลอดบุตร

1. ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด

ภายหลังคลอดลูกน้อย แน่นอนว่าคุณแม่ทุกคนมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย แต่สิ่งหนึ่งที่น่ากังวลไม่แพ้กันคือความเปลี่ยนแปลงด้านอารมณ์และจิตใจ เพราะคุณแม่หลายรายประสบภาวะซึมเศร้าหลังคลอด เช่น นอนไม่หลับ สับสน หงุดหงิด ฯลฯ อันเกิดขึ้นจากฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว อีกทั้งยังต้องปรับตัวกับบทบาทใหม่ที่ต้องดูแลทั้งตนเองและทารก เทคนิคง่าย ๆ ช่วยให้ห่างไกลภาวะนี้ คือ คุณ

แม่ควรแบ่งเวลาพักผ่อน ทำจิตใจให้สบาย ไม่เครียด หรือเปิดเพลงคลอเบา ๆ เพื่อให้จิตใจผ่อนคลาย 

2. เคลื่อนไหวร่างกายอย่างระมัดระวัง

การเคลื่อนไหวร่างกายหลังคลอดบุตรถือเป็นสิ่งที่คุณแม่ควรให้ความสำคัญเป็นอันดับต้น ๆ เพื่อไม่ให้กระทบกระเทือนต่อมดลูก เพราะฉะนั้นคุณควรเคลื่อนไหวร่างกายอย่างระวัง โดยเฉพาะช่วง 1-2 สัปดาห์แรก โดยไม่ควรเคลื่อนไหวร่างกายเร็วเกินไป เลี่ยงการยกของหนัก และกิจกรรมที่อาจกระทบกระเทือน อย่างไรก็ตามสามารถกายบริหารแบบเบา ๆ ได้ เพื่อให้แผลสมานตัวได้เร็วยิ่งขึ้น

3. พักผ่อนเพียงพอ ทานอาหารครบ 5 หมู่

หลังคลอดลูกน้อยคุณแม่ทุกคนต้องรับบทหนักเป็นพิเศษ เพราะต้องรับมือกับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลง ไหนจะต้องดูแลทารกแรกเกิด แต่ถึงอย่างนั้นอย่าลืมดูแลตัวเองด้วยการแบ่งเวลาพักผ่อน อาจยกหน้าที่ดูแลลูกให้แก่คุณพ่อ รวมถึงทานอาหารหลากหลาย เน้นทานอาหารกากใยสูงเพื่อให้ขับถ่ายง่าย ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และไม่ควรดื่มคาเฟอีนและเครื่องดื่มผสมแอลกอฮอล์

4. ดูแลแผลผ่าตัดให้สะอาดเสมอ

สำหรับคุณแม่ผ่าคลอด หมอจะเย็บปิดแผลด้วยไหมละลาย แม้จะมีการเย็บปิดปากแผลแต่ควรดูแลบริเวณปากแผลให้สะอาดเสมอ สามารทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อน ๆ ได้ แต่ต้องซับให้แห้ง และคอยสังเกตว่าไม่มีอาการผิดปกติหรือไม่มีเลือดซึมออกมา

5. ประคบอุ่น บรรเทาอาการเจ็บเต้านม

นอกจากอาการเจ็บบริเวณแผลผ่าตัดแล้ว คุณแม่ยังต้องรับมืออาการเจ็บตึงบริเวณเต้านม เพราะต่อมน้ำนมเริ่มผลิตน้ำนมแล้ว วิธีง่าย ๆ คือควรให้ลูกน้อยดูดนมจากเต้านมบ่อย ๆ เพื่อกระตุ้นการผลิตน้ำนมควบคู่การประคบอุ่นเพื่อให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น

6. เปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ ในช่วงที่มีน้ำคาวปลา

ภายหลังคลอดบุตรคุณแม่จะมีน้ำคาวปลาไหลออกมาช่วง 2-4 สัปดาห์แรก ซึ่งถือเป็นอาการปกติ โดยช่วงแรกน้ำคาวปลาที่ออกมาจะเป็นสีสดและสีจะค่อย ๆ จางลง โดยช่วงนี้คุณแม่ควรรักษาความสะอาดด้วยการเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ และทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อน ๆ วันละ 1-2 ครั้ง

7. งดมีเพศสัมพันธ์ 4-6 สัปดาห์หลังคลอด

เนื่องจากคุณแม่หลังคลอดจะมีน้ำคาวปลาไหลออกมาในช่วง 4-6 สัปดาห์แรกหลังคลอด เพราะฉะนั้นแพทย์จึงแนะนำว่าควรงดมีเพศสัมพันธ์ในช่วงเวลานี้ เพราะจะทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อในช่องคลอด อีกทั้งแผลคลอดอาจยังไม่หายดี หากมีเพศสัมพันธ์ช่วงนี้อาจทำให้คุณแม่รู้สึกเจ็บ ทางที่ดีจึงควรรอให้แผลหายสนิทและรอให้น้ำคาวปลาหมดก่อนจะดีที่สุด

นอกจากวิธีดูแลตัวเองหลังคลอดบุตรที่นำมาฝากกันแล้ว คุณแม่อย่าลืมปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัดรวมถึงพบแพทย์ตามนัด เพื่อให้แพทย์ตรวจร่างกายอย่างละเอียดอีกครั้ง เนื่องจากคุณแม่บางท่านอาจมีอาการข้างเคียงอย่างอื่นหลังจากคลอดบุตรนั่นเอง